‘De gitaar is mijn veredelde pijl en boog’
Ruim driekwart eeuw is Jan Akkerman inmiddels aanwezig op deze aardkloot. Op zijn 77ste start hij doodleuk nog een tour met My Focus, een bandnaam refererend aan een van de meest succesvolle formaties waarmee hij in de jaren zeventig furore maakte: Focus. Anno 2024 is My Focus een feestje voor Jan met vrienden. Hij brengt op zondag 13 oktober naar de Oosterkerk in Zeist zijn vaste bandleden Coen Molenaar (toetsen), Marijn van den Berg (drums) en David de Marez Oyens (bas) mee en zal soms stiekem ook uit zijn solo-oeuvre putten.
Tekst: Willem Jongeneelen | Foto: Paul Bergen
De band Focus scoorde destijds wereldhits als Hocus Pocus, Sylvia en House Of The Kings. Het spel van Jan Akkerman was een grote inspiratiebron voor veel andere grootheden op zes snaren. In veel buitenlanden wordt de gitarist Akkerman nog altijd op handen gedragen. Nederlandse collega’s zien hem echter vaak als een moeilijk mens met haantjesgedrag. De 77-jarige Akkerman kan er niet mee zitten, hij vervolgt zijn eigen muzikale pad, met inmiddels een breed palet aan andere stijlen dan rock daarin verwerkt. In zijn uit duizenden herkenbare sound zit ook jazz, blues en funk opgesloten.
Jan Akkerman legt het me graag nog eens uit. ,,Al die stijlen hebben er bij mij eigenlijk altijd al wel ingezeten. Alleen verschilt de achtergrond soms iets. De ene keer speel ik wat jazzier, de andere keer zit er wat meer rhythm & blues of funk in. Die verscheidenheid vind ik interessant. Ik voel me niet gedwongen steeds hetzelfde te doen. Wat er vooraf in mijn hoofd gebeurt om tot muziek te komen? Ik zou het ook wel eens willen weten. Ik maak me er niet te druk over. Voorspelbaarheid, ik haat het.”
Akkerman heeft een ongekend grote staat van dienst. Zijn carrière startte in de jaren zestig in Johnny And His Cellar Rockers en hij maakte vervolgens furore in The Hunters, Brainbox, Focus en als soloartiest. Hij speelde later met artiesten variërend van Alan Price, Paco de Lucia, Charlie Bird, B.B. King, Ice-T tot André Hazes. Het leverde de gitarist uiteindelijk in 2005 een Gouden Harp en in 2009 de Eddy Christiani Award op.
Iedere keer jezelf blijven verrassen, daar draait het om
Toch begon hij zijn muzikale avontuur niet op een gitaar, maar op de accordeon. ,,Op een knoppenaccordeon nog wel. Het heeft mijn latere gitaarspel erg beïnvloed. Je leerde op die accordeon hoe het geografisch zat. Je krijgt een ander inzicht in de mogelijkheden. Een piano is wat dat betreft veel gemakkelijker. Daar zie je wat er gebeurt. Als ik gitaar speel weet de linkerhand ook niet wat de rechter doet. Dat is echt zo. Dat maakt het ook zo leuk. Jezelf verliezen in solo’s en ook iedere keer jezelf blijven verrassen, daar draait het om.”
Solo’s spelen is voor Akkerman eigenlijk een soort wiskundig gegeven. ,,Toonladders aanvallen en de hoeveelheid tonen van een octaaf. Dat kan technisch allemaal heel verantwoord uitgevoerd worden, maar toch niet te vreten zijn. Want die techniek, het zal de gemiddelde luisteraar terecht worst wezen. Muziek maken is je opgedane kennis en door de jaren heen verzamelde bagage in dienst stellen van het nummer.”
In de hoogtijdagen van Focus, in de eerste helft van de jaren zeventig, werd Jan Akkerman door de lezers van het Britse blad Melody Maker verkozen tot beste gitarist ter wereld. Hij liet collega’s als Eric Clapton, Jimmy Page en Santana achter zich. In Nederland gaan er nog wel eens stemmen op dat hij niet het maximale uit zijn carrière haalde. ,,Dat is inderdaad frustrerend. Ik heb nooit puur voor de poen gekozen. Natuurlijk, Clapton heeft zijn sporen verdiend, maar is feitelijk nu al jaren uitgedoofd.”
Ik hoef niet te graaien. Ik kies puur voor de muziek
Jan Akkerman beseft dat hij vanwege zijn houding voor velen een vreemde eend in de bijt blijft. ,,Ik doe niet aan zelfverrijking. Ik hoef gelukkig niet te graaien of me te verlagen tot het maken van goedkope, gemakkelijk scorende muziek. Een kwart van Nederland is zwak begaafd, maar die mafkezen bepalen wel wat we op de radio te horen krijgen, of op de tv te zien.”
Het draait volgens Akkerman in de muziek om hoge schoolwerk, maar dus ook vaak om geld. ,,Bij de ene slaat de balans door naar het geld. Die persoon kiest er dan voor muziek te maken voor de massa. Anderen kiezen puur voor de muziek. Ik hoor tot de laatste categorie. Ik blijf geïnspireerd om nieuwe dingen te maken, al is terugblikken op zijn tijd ook best leuk. Kennis bezitten is mooi, maar het gaat er om wat je ermee doet. Vraag me echter niet waar mijn inspiratie vandaan komt of waarom die gitaar me blijft boeien. De een spaart postzegels, de ander wijdt zijn leven aan seks, drugs en rock ’n roll, ik heb mijn gitaar. De gitaar is mijn culturele stengun. Een machtig wapen. Een veredelde pijl en boog. De jacht ermee, die blijft razend interessant.”
Het Beauforthuis presenteert: Jan Akkerman met My Focus. Zondag 13 oktober (18.30 uur) in de Oosterkerk, Woudenbergseweg 44, Zeist.